Santorini Adası'ndaki Sismik Hareketlilik ve Tarihsel Kayıtların Önemi
Yunanistan’ın Santorini Adası’nda devam eden sismik hareketlilik ve volkanik aktiviteler, 100 yıl öncesine uzanan tarihsel kayıtlarla dikkat çekiyor. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Jeoloji Mühendisliği Bölümü araştırmacılarından Mostafavi Maresht, Osmanlı dönemine ait ilk jeoloji kitabı olarak bilinen 'İlm-i Tabakatü’l Arz' adlı eserde Santorini’deki depremlerin benzerlerinin yıllar önce de kaydedildiğini ortaya çıkardı. Bu durum, bilim insanlarının bölgedeki gelişmeleri daha dikkatli takip etmesine neden oluyor.
Korkutan 'Tarih Tekerrür Eder' Uyarısı
Santorini’de 26 Ocak’tan bu yana devam eden sismik hareketlilik, bilim insanlarının yakın takibinde. Deprem fırtınası olarak nitelendirilen bu süreçte, bölgede 18 bin 400’den fazla deprem kaydedildi. Bunlardan 1300’ü, 3 ila 5,3 büyüklüğünde gerçekleşti. Maresht, Santorini ile Kolumbo denizaltı volkanını kapsayan 30 kilometre uzunluğunda ve 20 kilometre genişliğinde bir bölgede yoğun sismik hareketlilik gözlemlendiğini belirtti. Bu durum, geçmişte yaşanan olayların tekrar edebileceği konusunda endişeleri artırıyor.
'Tarih tekerrür eder' ifadesinin yalnızca tarihi olaylar için değil, jeolojik süreçler için de geçerli olduğunu belirten Maresht, bu sismik hareketlerin gelecekte olası volkanik patlamalara işaret edebileceğini vurguladı. Bilim insanları, bu tür olayların geçmişte de yaşandığını ve tekrar yaşanabileceğini düşünüyor.
Deniz Yüzeyinde Kristalleşip Yeni Adalar Oluşturur
Maresht’in incelemelerine göre, İlm-i Tabakatü’l Arz adlı Osmanlı jeoloji kitabında Santorini Adaları'nın denizaltı volkanları olduğu açıkça belirtiliyor. Kitabın 83. sayfasında, bu bölgedeki volkanik hareketlerin nasıl oluştuğu şöyle anlatılıyor: 'Santorini Adaları, denizaltı volkanlarıdır. Bu yanardağ aynı zamanda bir denizaltı yanardağıdır.' Denizaltında patlama yaşanır ve erimiş lavlar deniz yüzeyine çıktığında kristalleşerek sertleşir, yeni adalar meydana getirir.
Kitabın 80. sayfasında, Akdeniz havzasındaki en büyük volkanların Vezüv, Etna, Stromboli ve Santorini olduğu ifade ediliyor. Ayrıca, 1886 yılında Etna'da yaşanan büyük bir patlamanın, lavların kilometrelerce uzağa ulaşmasına neden olduğu kaydedilmiş. Bu bilgiler, Santorini’deki mevcut volkanik aktivitelerin geçmişle olan bağlantısını güçlendiriyor.
Günümüzde Yaşananlarla Benzerlik Gösteriyor
Osmanlı kayıtlarında yer alan bilgiler yalnızca Santorini ile sınırlı değil. Kitapta, şimdiki adı Nisiros olan İncirli Adası’nda yaşanan volkanik patlamadan da bahsediliyor. Bu ada, tıpkı Santorini gibi volkanik yay üzerinde bulunuyor. Maresht, bu kayıtların günümüzde Santorini’de yaşanan olaylarla birebir örtüştüğünü belirterek, jeolojik döngülerin tekrar edebileceğine işaret etti.
2011 yılında da Santorini’de benzer bir hareketlilik yaşanmış, ancak süreç zamanla durulmuştu. Ancak şu anki sismik dalgalanmaların, gelecekte bölgedeki volkanik aktivitenin artabileceğine dair güçlü işaretler verdiği düşünülüyor. Bu durum, bilim insanlarının dikkatini çekiyor ve araştırmaların devam etmesini sağlıyor.
Gelecek Senaryoları Korkuttu
Santorini Adası’nda devam eden yer hareketleri, bilim insanlarının gelecekte olası bir volkanik patlama ihtimalini değerlendirmesine neden oluyor. Osmanlı kayıtlarında yer alan tarihi verilerin günümüz olaylarıyla örtüşmesi, geçmişte yaşanan olayların modern jeolojik tahminlerde nasıl önemli bir kaynak olabileceğini gösterdi. Bu durum, bölgedeki sismik aktivitelerin izlenmesini daha da önemli hale getiriyor.
Bilim insanları, Santorini’deki sismik hareketliliğin artış göstermesi durumunda, bölgedeki volkanik aktivitelerin de artabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor. Bu tür olayların, hem yerel halk hem de turistler için risk oluşturabileceği düşünülüyor. Gelecek senaryoları, bu nedenle dikkatle inceleniyor.