TBMM'de Can Atalay Hakkında AYM Kararı: Milletvekilliği Yok Hükmünde
TBMM Genel Kurulu'nda Gezi davasından hüküm giyen Can Atalay hakkında Anayasa Mahkemesi'nin (AYM) milletvekilliğinin düşürülmesi işleminin yok hükmünde olduğu kararı okundu. Bu durum, CHP ve AKP arasında gergin tartışmalara yol açtı. Oturumu yöneten CHP'li TBMM Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca, AYM kararını okuduktan sonra Genel Kurulu kapattı. AKP Grup Başkanvekili Leyla Şahin Usta, bu işleme itiraz etti ve AYM kararının okunmasının 'yok hükmünde' olduğunu savundu.
Olayların Gelişimi
Genel Kurul'da okutulan AYM kararı, önce Meclis'in resmi sitesinde yayınlanan ham tutanaklarda yer aldı. Ancak daha sonra tutanaklardan çıkarıldı. Altı saat sonra yeniden yüklendi. Bu gelişmeler, TBMM Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder'in yoğun bakıma alınmasının ardından siyasi partilerin ortak önerisiyle meclisin çalışmalara ara verme kararının akabinde yaşandı. Karaca, Önder'e geçmiş olsun dileğini de içeren bir metin okudu.
Karaca, AYM'nin Atalay hakkındaki 'hak ihlali' kararını okutacağını açıkladı. Karar, CHP'li Katip Üye Sibel Suiçmez tarafından okundu. Okunan karar sırasında, AKP'li Katip Üye Havva Sibel Söylemez yerinden kalkarak Genel Kurul'dan ayrıldı. Bu durum, AKP ve CHP'li vekiller arasında gerginliğe neden oldu.
AKP'den Tepkiler
AKP Grup Başkanvekili Leyla Şahin Usta, Genel Kurul'un kapanmasının ardından basın toplantısı düzenleyerek AYM kararının 'yok hükmünde' olduğunu savundu. Usta, okunan metni 'korsan bildiri' olarak nitelendirdi. Ayrıca, Karaca'nın görevi kötüye kullandığını belirterek Meclis Başkanvekilliği görevine son verilmesini istedi. Bu açıklamalar, AKP'li milletvekillerinin Genel Kurul Salonu'nu terk etmesine yol açtı.
CHP Grup Başkanvekili Murat Emir ise, AYM kararının okutulmasının geç kalmış ama yerinde bir adım olduğunu ifade etti. Emir, 'Can Atalay'ın vekilliği hukuken düşmemiştir, düşürülememiştir' diyerek durumu değerlendirdi. Bu açıklamalar, CHP'li vekillerin kararın okunmasını alkışlamasıyla desteklendi.
Can Atalay'ın Durumu
Can Atalay, Gezi Parkı davasında 25 Nisan 2022'de 18 yıl hapis cezası aldı. 14 Mayıs 2023'te yapılan genel seçimde TİP'ten Hatay Milletvekili seçildi. Atalay'a verilen hapis cezası, 28 Eylül 2023'te Yargıtay 3. Ceza Dairesi'nce onaylandı. AYM, 25 Ekim 2023'te Atalay hakkında hak ihlali kararı verdi. Yüksek Mahkeme, yargılamanın durdurulmasına, vekilliğinin kabulüne ve Atalay'ın tahliyesine karar verdi.
İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, AYM kararını uygulamadı ve Yargıtay 3. Ceza Dairesi'ne gönderdi. Daire, 8 Kasım 2023'te AYM'nin süper temyiz mahkemesi gibi davranarak böyle bir hüküm kuramayacağı gerekçesiyle karara uyulmayacağını açıkladı. AYM, anayasal zorunlulukları hatırlatarak 21 Aralık 2023'te ikinci kez hak ihlali kararı verdi. Yargıtay 3. Ceza Dairesi ise 3 Ocak'ta bu kararın yok hükmünde olduğu yönünde bir karar aldı.
Sonuç ve Gelişmeler
Yargıtay'ın kararının 30 Ocak'ta TBMM Genel Kurulu'nda okunmasıyla Atalay'ın milletvekilliği düşürüldü. Atalay'ın avukatlarının yanı sıra TİP, CHP ve DEM Parti; bu kararın iptali için AYM'ye başvurdu. AYM, 22 Şubat'ta açıkladığı ve 1 Ağustos'ta Resmi Gazete'de yayımlanan gerekçeli kararla Can Atalay'ın milletvekilliğinin düşmesinin 'yok hükmünde' olduğunu kaydetti. Bu gelişmeler, TBMM Genel Kurulu'nda yaşanan tartışmaların arka planını oluşturdu.
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, yazılı açıklama yaparak Karaca ve Suiçmez'i kınadı. Kurtulmuş, Karaca'nın AYM'nin Can Atalay kararını okutmasının anayasa ve içtüzüğe aykırı olduğunu savundu. Bu durum, TBMM'nin işleyişine dair tartışmaları yeniden gündeme getirdi.