Türkiye İhracatında Maliyet Sorunları ve ABD'nin Vergi Etkileri
Türkiye’nin ihracat hedefleri, ABD’nin yeni gümrük vergisi uygulamaları ve artan maliyetler nedeniyle zorluklarla karşı karşıya. İhracatçılar, rekabetçi olabilmek için çözüm arayışında.
ABD’nin Gümrük Vergisi Uygulamaları
ABD’nin gümrük vergisi hamlesi, dünya ticaretinde önemli değişikliklere yol açtı. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, “ABD’nin yeni uygulayacağı tarifeler sonucu Türkiye ilgi odağı olabilir ama yüzde 50 vergi uygulanacak ülkelerden hala yüzde 25 daha pahalıyız” diyerek, Türkiye’nin bu süreçten pozitif ayrışma beklentilerinin maliyet engeline takıldığını vurguladı. Türkiye’de girdi maliyetlerinin hala ana sorun olduğuna dikkat çekildi.
Gültepe, “Sektörde Ne Oldu, Ne olacak?” temalı Perakende Zirvesi 2025’te, Türkiye'nin ihracatta ilk 10 ülke arasında yer alabilmesi için her yıl yüzde 10 büyüme kaydetmesi gerektiğini belirtti. Ancak, mevcut durumda yüzde 2.5’lik artışlarla bu hedefe ulaşmanın zor olduğunu ifade etti. Geleneksel sektörlerin son bir yıldır eksi veriyor olması, üretim gücünün zayıfladığını gösteriyor.
Maliyet Sorunları ve Rekabetçilik
LC Waikiki Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Küçük, Türkiye’nin mevcut maliyetlerle ABD’ye ürün satmasının zor olduğunu belirtti. “Vergiler ABD’ye bir avantaj sağlamaz. Bangladeş, Myanmar, Hindistan gibi pazarların dolması lazım ki iş bize gelsin” diyerek, Türkiye’nin fiyat tutturma zorluğuna dikkat çekti. Girdi maliyetlerinin emek yoğun sektörlerde yoğun hissedildiği ve Avrupa ile eşitlendiği ifade edildi.
Gültepe, “Emek yoğun sektörler daha fazla sorun yaşıyor. Fiyat duyarlılığı fazla bunlarda. Kur ve enflasyon paralel giderse daha sağlıklı sonuçlar ortaya çıkar” dedi. Türkiye’nin teşvik noktasında gidebileceği çok yol olmadığını belirten Gültepe, “Dolar bazında pahalı iseniz teşviklerle rekabetçi noktaya gelmeniz çok mümkün olmuyor” şeklinde konuştu.
İhracat Hedefleri ve Zorluklar
Hammadde ve ara malı tedarikinde ciddi vergilerin olduğunu belirten Gültepe, “Türkiye mamul satarak mı yoksa hammadde satarak mı büyüyecek, buna karar vermeli” dedi. Mamul satılması durumunda hammaddeye dünya fiyatları ile ulaşılması gerektiğini vurguladı. “Yüzde 10 problem değil ama fark açılırsa rekabetçi olma şansınız olmuyor” diyerek, bu durumun ihracat hedeflerini zorlaştırdığını ifade etti.
Türkiye’nin ilk 10 ihracatçı arasında olma hedefine ulaşabilmesi için her yıl ihracatın yüzde 10 artması gerektiğini belirten Gültepe, “Yüzde 2.5’lik artışlarla bu çok zor” dedi. Yurtdışına kayan üretimle ilgili de konuşan Gültepe, Türkiye’deki satın alma ve üretim maliyetlerinin doğru olması durumunda yurtdışında üretime yönelimin olmayacağını ifade etti.
Perakende Sektöründeki Gelişmeler
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, “Başarı krizsiz olmaz, krizler bize heyecan veriyor” diyerek, sektörün ilk üç aylık performansını değerlendirdi. Ocak-şubat anketlerinde cirolardaki kaybın ortaya çıktığını, mart ayında ise Ramazan Bayramı’nın etkisiyle toparlanma yaşandığını belirtti. Ancak, geçen yılın martına göre adet satışlarının düştüğünü ifade etti.
Öncel, üyelerine yönelik yaptıkları mart ayı anketi sonuçlarına da değinerek, markaların en çok yaşadığı sorunun fayiş kira artışları olduğunu aktardı. “49 üyeden 47’si bu konuyu temel sorun olarak gördü” dedi. Ayrıca, kira tespit davalarındaki sıkıntılara da dikkat çekti. “Bir hazır giyim markasına kira tespit davası açılıyor. AVM, emsal olarak pırlanta markasının kirasını gösteriyor” şeklinde konuştu.
İklim Değişikliği ve Perakende Sektörü
LC Waikiki Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Küçük, don olaylarının perakende sektörüne ciddi zarar verdiğini belirtti. “2024 yılında döviz bazında yüzde 12 büyüdük ama daha iyi olabilirdi” diyerek, iklim koşullarının etkisini vurguladı. Nisan ayının başında yaşanan kar yağışları, perakende satışlarını olumsuz etkiledi.
Küçük, “Bu yıl da ocak-şubat zordu. Nisan eski bayramlar kadar olmasa da toparlanan bir ay oldu” diyerek, iklimin öngörülemez hale geldiğini ifade etti. “Erkekler zaten ihtiyaç duymadan bir şey almıyor” diyerek, tüketici davranışlarının değiştiğine dikkat çekti.