Emeklilerin Maaş Düzenlemeleri: Seyyanen Zam, İntibak ve Refah Payı
Emekliler, maaşlarının güncellenmesi için seyyanen zam, intibak ve refah payı bekliyor. Ancak bu uygulamalar, emekli aylıklarının değerini korumakta yetersiz kalıyor. Emekliler, değerini kaybeden emekli maaşlarının günümüz koşullarına göre güncellenecek bir düzenleme bekliyor. Emekli aylıklarının değerini kaybetmemesi için geçmişte çeşitli dönemlerde seyyanen zam, intibak ve refah payı verilmesi suretiyle emekli aylıkları artırılmıştır.
Seyyanen Zam Nedir?
Seyyanen zam, herkese eşit miktarda yapılan artış anlamına gelir. Ülkemizde emeklilere en son seyyanen zam, 2016 yılının Ocak ayında 100 TL olarak yapılmıştır. 2023 yılında ise sadece değerini koruyamayan memur maaşlarına 8 bin 77 TL seyyanen zam yapılmıştır. Bu artış, memurların maaşlarına ilave edilmiş ve maaşlar güncellenmiştir.
Ancak, 8 bin 77 TL değerinde yapılan seyyanen zam emeklilere yansıtılmamış, sadece memur maaşlarına uygulanmıştır. Bu durum, emeklilerin maaşlarının güncellenmesi konusunda adaletsizlik yaratmaktadır. Seyyanen zam uygulaması, emeklilerin maaşlarını güncellemek için bir nebze işe yarayan bir yöntem olarak değerlendirilmektedir.
İntibak Zammı ve Önemi
İntibak, yenilemek ve uyum sağlamak anlamındadır. Emekli aylıklarında yıllara göre oluşan farkları eşitlemek için yapılan yasal bir düzenlemedir. Bu düzenleme, herkesin prim gün sayısı, sigortalılık süresi ve adına ödenen primlerin dikkate alınarak yapılan bir hesaplama sistemidir. Kişinin özel durumuna göre bu çıkan fark, emekli aylığına yansıtılmaktadır.
Ülkemizde en son intibak düzenlemesi 2011 yılında yapılmıştır. Ancak bu düzenleme, tüm emekliler için değil, sadece 2000 yılı öncesi emekli olan SSK'lılara uygulanmıştır. İntibak zammı, emekli aylıklarının güncellenmesi açısından en çok işe yarayan uygulama olarak öne çıkmaktadır.
Refah Payı ve Uygulama Süreci
Refah payı, emekli maaşlarına altı ayda bir verilen enflasyon farkıdır. Enflasyonun yüksek olduğu durumlarda, emekli aylıklarına enflasyon oranı dışında ayrıca refah payı olarak belirlenen oran eklenmektedir. En son 2023 Temmuz ayında açıklanan 2023 ilk altı aylık enflasyon yüzde 19,77 olarak çıkmıştır. Bu orana yüzde 5,23 refah payı ilavesi yapılmıştır.
Bu dönemde memur ve memur emeklilerine ise yüzde 7,45 oranında refah payı ilavesi yapılmıştır. Ancak 2024 ve 2025 yıllarında emeklilere enflasyon farkı dışında ayrıca refah payı verilmemiştir. Refah payı, emekli aylıklarını güncellemek için çok da işe yarayan bir uygulama değildir.
Gelecek Beklentileri ve Enflasyon Tahminleri
Temmuz ayında altı aylık enflasyon beklentisi, son dönemdeki siyasi gelişmelerle birlikte yükselmektedir. Altı aylık enflasyonun yüzde 15’ler civarında gerçekleşeceği tahmin edilmekteydi, ancak yüzde 20’lere yakın bir enflasyon çıkacağı öngörülmektedir. Bu durumda SSK ve Bağ-Kur emeklilerine ortalama yüzde 20’ler civarında bir artış olacağı düşünülmektedir.
Memur ve memur emeklilerine ise yüzde 17-18 gibi bir enflasyon farkı çıkacağı öngörülmektedir. Bu durumda en düşük emekli aylığı olan 14 bin 469 TL’nin 17 bin 250 TL-17 bin 500 TL arasında olacağı düşünülmektedir. Diğer emekli aylıklarının da aynı oranlarda artacağı beklenmektedir.
Sonuç ve Beklentiler
Enflasyon farkı dışında ayrıca bir düzenleme yapılacak mı? Bu sorunun cevabı belirsizdir. Hükümet yetkililerinin ekonomi programı kapsamında ayrıca bir iyileştirmenin yapma olasılığı düşük görünmektedir. Emekliler, maaşlarının güncellenmesi için gerekli olan düzenlemelerin yapılmasını beklemektedir. Bu süreç, emeklilerin yaşam standartlarını doğrudan etkilemektedir.
Sonuç olarak, emeklilerin maaş düzenlemeleri konusunda yapılacak olan adımlar, ekonomik koşullara bağlı olarak şekillenecektir. Emeklilerin haklarının korunması ve maaşlarının güncellenmesi için gerekli önlemlerin alınması önem arz etmektedir.