2023 Türkiye AR-GE Raporu: Savunma Sanayisi Öne Çıkıyor
2023 itibarıyla Türkiye'deki kamu AR-GE harcamalarının en yüksek payı savunma sanayisine ait oldu. SER Akademi, 'Türkiye 2024 Ar-Ge ve İnovasyon Raporu'nu yayımladı. Rapor, Türkiye'deki AR-GE ve inovasyon faaliyetlerinin genel bir değerlendirmesini sunuyor. Ömer Özdinç, raporun detaylarını paylaştı ve yüksek teknoloji ile yazılım sektöründeki gelişmelere dikkat çekti.
Özdinç, Türkiye'deki AR-GE çalışanlarının sayısının 2023'te 400 bine yaklaştığını belirtti. Özel sektördeki AR-GE çalışanları yüzde 8,8 artış göstererek 207 bine ulaşırken, kamu sektöründeki araştırmacı sayısının yüzde 7 düştüğünü ifade etti. İmalat sektöründe en fazla artışın havacılıkta görüldüğü vurgulandı.
Kamu AR-GE Harcamalarında En Yüksek Pay Savunmanın
Özdinç, kamu AR-GE yatırımlarının yüzde 167 artırıldığını belirtti. Kamu AR-GE harcamalarının toplamı içindeki payını en çok artıran sektörün yüzde 43 ile savunma sanayisi olduğunu ifade etti. Bu sektörü tarım ve yeryüzünün keşfi alanları izledi. Yükseköğretim harcamalarının kamu ve ticari kesime kıyasla daha az arttığına dikkat çekildi.
AR-GE harcamalarının bölgelere göre dağılımında Batı Anadolu'nun (Ankara-Konya) birinci olduğu belirtildi. İstanbul ile bu bölge arasındaki farkın açıldığı ifade edildi. AR-GE harcamalarının gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki oranının yüzde 1,42'ye çıktığı kaydedildi. Türkiye, OECD ülkeleri içinde GSYH içindeki AR-GE harcamalarının oranı bakımından 28. sırada yer aldı.
Teknoparklardaki Firma Sayısı 10 Bini Aştı
Teknoparklardaki firma sayısının 10 bini, istihdam sayısının ise 100 bini geçtiği bildirildi. Bu bölgelerde ihracat tutarının yıllık yüzde 67 artışla 2 milyar dolara yükseldiği vurgulandı. Özdinç, Türkiye'nin Küresel İnovasyon Endeksi'ndeki sıralamasının yükseldiğini belirtti. Bu iyileşmenin, AR-GE ve inovasyon sistemindeki yapısal dönüşümün sonucu olduğu ifade edildi.
İmalat sektörünün ihracatının arttığı, ancak şirket karlılık oranında değişim yaşanmadığı kaydedildi. Yüksek teknoloji sektörünün diğer teknoloji birimlerine göre yavaşlamadan en az etkilenen alan olduğu belirtildi. Özdinç, yüksek teknoloji sektöründe firma sayısının yüzde 8 arttığını, cironun ise dolar bazında yüzde 7 düştüğünü ifade etti.
Yazılım Sektöründe KOBİ'ler Öne Çıkıyor
Özdinç, Türkiye'nin araştırmacı sayısı açısından OECD ülkeleri içindeki yerine dikkat çekti. AR-GE tam zaman eşdeğeri (TZE) personel sayısında Türkiye, 8. sırada yer aldı. Son bir yıllık artışta Estonya'nın ardından ikinci sırayı alırken, 5 yıllık artış dikkate alındığında birinci sıraya yerleşti. KOBİ'lerin yüksek teknoloji ve yazılım sektöründeki yerine de değinildi.
Yazılım sektöründe KOBİ'ler, 206 milyar lira ciroyla sektördeki toplam gelirin yüzde 63'ünü, istihdamın da yüzde 76'sını oluşturdu. Mikro KOBİ'ler, 10 çalışandan az kişi çalıştırarak 40 milyar lira ciro üretti. Yüksek teknoloji sektörlerinde ise KOBİ'ler, 97 milyar lira ciroyla sektördeki toplam gelirin sadece yüzde 17'sini üretti.